Miqren şiddətli baş ağrılarına səbəb olan xroniki nevroloji xəstəlikdir. Bu ağrılar adətən bir tərəfdən lokallaşdırılır və çırpınma, sancma və ya yanma hissi ilə müşayiət olunur. Bu xəstəlikdə baş ağrıları ürəkbulanma, qusma, işığa və səsə həssaslıq kimi digər simptomlarla da baş verə bilər.
Miqren növləri: Auralı və aurasız miqren
Bu xəstəlik iki əsas növə bölünür: Auralı Miqren və Aurasız Miqren. Bu tip xəstəliklər baş ağrısının xüsusiyyətlərinə və onu müşayiət edən simptomlara görə təsnif edilir. Aura ilə miqren, adətən “aura” adlanan müəyyən simptomlarla müşayiət olunan bir baş ağrısı növüdür. Ən çox görülən aura simptomları görmə pozğunluğu, işığın yanıb-sönməsi, ziqzaq xətləri və ya görmə itkisi kimi gözlə əlaqəli simptomlardır.
Aura adətən 20 dəqiqə ilə bir saat arasında davam edir və sonra baş ağrısı yaranır. Aurasız miqren aura simptomları olan baş ağrısını müşayiət etməyən növüdür. Bu tip şiddətli və birtərəfli baş ağrıları, ürəkbulanma, qusma, işığa və səsə həssaslıq kimi əlamətlərlə xarakterizə olunur. Aurasız miqren hücumları bir neçə saatdan üç günə qədər davam edə bilər. Hər iki növ bu halın şiddəti və müddəti insandan insana dəyişə bilər. Migrenin səbəbləri tam öyrənilməsə də, genetik faktorların, hormonal dəyişikliklərin və ətraf mühit faktorlarının rol oynadığı düşünülür. Bu xəstəliyin spesifik yaranma səbəbləri hər iki növ üçün fərqli ola bilər və növün müəyyən edilməsi bu halı idarə etmək və ya yüngülləşdirmək üçün müvafiq müalicələrin seçilməsində vacibdir.
Miqrenin simptomları və səbəbləri
Miqrenin simptomları:
Bu hal adətən şiddətli baş ağrısı ilə başlayır. Bu ağrı adətən bir tərəfdən lokallaşdırılır və pulsasiya edən ağrı kimi hiss olunur. Ağrı, ürəkbulanma, qusma və işığa və ya səsə həddindən artıq həssaslıq kimi müşayiət olunan simptomlarla müşayiət olunur. Miqren ağrıları 4-72 saat davam edə bilər və xəstələrin gündəlik həyat fəaliyyətini məhdudlaşdıra bilər.
Miqrenin səbəbləri:
Bu xəstəliyin dəqiq səbəbləri tam öyrənilməmişdir, lakin bir sıra amillərin qarşılıqlı təsiri rol oynayır. Bu xəstəliyin əmələ gəlməsində genetik meyl, ailə tarixi, hormonal dəyişikliklər və ətraf mühitin təsirləri mühüm rol oynayır.
Hansı qidalar miqrenə səbəb olur?
Bu xəstəliyə səbəb olan qidalar pendirlər və tərkibində tiramin olan qidalar kimi ümumiləşdirilə bilər. Qida saxlanarkən zülalların parçalanması nəticəsində tiramin əmələ gəlir. Yaşlılıqda yüksək protein tərkibli qidalarda tiramin miqdarı da artır. Xüsusilə pendirlər, şərablar, spirtli içkilər və işlənmiş ətlərin bol tiremin ehtiva etdiyi üçün bu xəstəliyə səbəb olduğunu söyləyə bilərik. Hansı pendirlərin miqrenlərə daha çox təsir etdiyi sualının cavabı onun tərkibində yüksək tiramin ehtiva etməsidir; Rokfor və buna bənzər kiflənmiş pendirləri (stilton, gorgonzola), çedar, ağ pendir, mozzarella, parmesan və İsveçrə pendirini sıralamaq olar. Qırmızı şərab, pivə, viski və şampan bu xəstəliyin yaranmasınln əsas səbəblərindəndir.
İdman zamanı, gəzinti zamanı və ya isti havalarda bədən istiliyinin yüksəldiyi soyuq qidalar bəzi insanlarda şiddətli ağrılara səbəb ola bilər. Xüsusilə alın və gicgahlarda hiss edilən ağrı adətən bir neçə dəqiqə davam edir. Bundan əlavə, çox soyuq temperaturda qalmaq da miqrenlərə səbəb ola bilər.
Miqren ağrısının mərhələləri
Şiddərli ağrı adətən bir sıra mərhələdə inkişaf edir. Onun mərhələləri bunlardır:
Prodromal Faza: Miqren ağrısından əvvəl bir sıra simptomların və hisslərin yaşandığı mərhələdir. Bu mərhələ bu xəstəliyin hücumunun yaxınlaşdığını göstərə bilər. İnsanın əhvalı dəyişə bilər, enerjisi azala bilər və ya qəribə hisslər keçirə bilər.
Aura mərhələsi: Bəzi bu tip xəstələri baş ağrısı başlamazdan əvvəl və ya dərhal sonra aura adlanan simptomlarla qarşılaşırlar. Aura adətən görmə pozğunluğu ilə özünü göstərir. Şəxs ziqzaq xətləri, işıq yanıb-sönməsi və ya görmə itkisi kimi vizual dəyişikliklərlə qarşılaşa bilər. Aura həmçinin uyuşma, hissi və ya danışma çətinliyi kimi digər hiss əlamətlərini də əhatə edə bilər.
Baş ağrısı mərhələsi: Bu, miqren hücumunun ən bariz mərhələsidir. Baş ağrısı adətən bir tərəfdən başlayır və şiddətlidir. Ağrı pulsasiya edir və insan fiziki fəaliyyətdən qaçmaq istəyir. Bu mərhələ ürəkbulanma, qusma, işığa və səsə həddindən artıq həssaslıq kimi simptomlarla gəlir.
Yavaşlama mərhələsi: Baş ağrısı pik həddə çatdıqdan sonra ağrı tədricən azalmağa başlayır. Bu mərhələ insanın rahatlaması və özünü daha yaxşı hiss etməsi ilə xarakterizə olunur.
Sona çatma mərhələsi: Bu şiddətli ağrı tamamilə bitir. Bir insan normal vəziyyətə qayıtdıqda, tez-tez yorğunluq hiss edir, lakin ağrı və digər simptomlar yox olur.
Hər miqren hücumu hər fərddə eyni şəkildə yaşanmır və mərhələlərin müddəti və intensivliyi insandan insana dəyişə bilər.
Miqren diaqnozu necədir?
Bu xəstəliyin növləri düzgün müalicə üçün çox vacibdir. Təkrarlanan baş ağrıları olan xəstələrdə beyin tomoqrafiyası (beyin tomoqrafiyası) aparılmalı və bu xəstəliyi təqlid edə biləcək xəstəliklər araşdırılmalıdır.
Miqren və Ağrını İdarəetmə Metodları
Bu xəstəlik və ağrı bir çox insanın həyat keyfiyyətinə mənfi təsir edən ümumi problemlərdir. Yaxşı bir yuxu rejimi ağrıların tezliyini azalda bilər. İkincisi, stressin idarə edilməsi ağrının aradan qaldırılmasında mühüm rol oynayır. Yemək vərdişlərini nəzərdən keçirmək ağrıları idarə etməyə kömək edə bilər. Bəzi qidalar bu halın yaranmasına səbəb ola bilər, buna görə də yemək və içki seçimlərinə diqqət yetirmək vacibdir. Dördüncüsü, müntəzəm fiziki fəaliyyət bu xəstəliyi və baş ağrılarını azaltmağa kömək edə bilər.
İnteqrativ Təbabətdə migreni provokasiya edən faktorlar aradan qaldırılır. Orqanizmdə illərlə qalan toksin maddələr drenaj-detoksikasiya olunur. Başın ənsə nahiyəsi, həmçinin boyun nahiyəsi masaj olunur boyun-ənsə və başda yerləşən ağrılı nöqtələrə inyeksiya olunur, nevral terapiyya, ozonoterapiya edilir.