Tarix boyu bəzi insanlar sevimli sənətçisinə, bəziləri dəstəklədiyi siyasətçiyə, bəziləri isə Barbi kuklasına oxşayaraq model olmaq üçün bıçaq altına giriblər. Ancaq it sifətində olan və onun kimi yaşamaq istəyən bir insanla tanış olmaq kifayət qədər çətindir. Rodriqo Brada onlardan biridir.
Liman.az Lent.az-a istinadən xəbər verir ki, əsərləri ilə gündəmə gələn rəssamın fotolarının arxasındakı həqiqətə baxın.
Son illərdə mətbuatda “Yapon Toko” kimi tanınan həyatını it kimi davam etdirmək istəyən yaponiyalı bir adamın hekayəsinə şahid olduq. Günlərlə, hətta aylarla gündəmdə olan bu adam “border collie” it cinsi üçün kostyum tikdirərək gündəlik həyatını it kimi “YouTube” kanalında izləyiciləri ilə bölüşüb.
Bu yaxınlarda sosial şəbəkələr oxşar hadisə rezonans doğurub. “Rodriqo Braqa” adlı bir sənətçinin üzünə əsl it dəriləri tikdirilməsi və yarı it, yarı insan üzünün olması xəbər başlıqlarına bomba kimi düşüb.
Bəs, Rodriqo Braqa niyə bunu edib? Rodriqo Braqanın çox danışılan və eşidən hər kəsi heyran edən hekayəsi:
Bütün sərvətini it kimi yaşamaq üçün xərcləyib
Ömrü boyu it kimi yaşamağın necə olacağını düşünən Toko məşhur geyim firmasına gedərək yuxusunu izah edib. Arzusu özünü hər mənada it kimi hiss edə biləcəyi bir kostyuma sahib olmaq idi. İt kimi yaşamaq, it kimi qaçmaq, it kimi yuvarlanmaq istəyirdi. Kostyum şirkəti bu təklifi qəbul edib və kostyumun hazırlanması 40 gün çəkib. Demək olar ki, canlı olan bu kostyum tamamilə Tokonun fiziki xüsusiyyətlərinə uyğun hazırlanıb. Tokonun bu kostyumu almaq üçün xərclədiyi pul 2 milyon yen və ya təxminən 24 min manat idi. Tokonun hekayəsini eşidənlər onunla əlaqə saxlamaq və onun həqiqətən necə hiss etdiyini öyrənmək istəyirdilər.
Yapon xəbər mənbəyi “Mynavi” ilə müsahibədə Toko hisslərini belə izah edib:
“Heyvanları, xüsusən də sevimli heyvanları sevirəm. Uşaqlıqdan bütün həyatım boyu heyvan olmağın necə olacağını düşünürdüm və özümə uyğun bir növ tapdım. Nəhayət, buna nail oldum”.
2 ildən artıqdır ki, sevimli itinə bənzəmək və yaşamaq üçün hər fürsətdən istifadə edən Toko, təkcə kostyum geyinmir, həm də əsl itə bənzəmək üçün çox səy göstərir. Əsas hərəkətləri, xüsusən də yuvarlanmağı və oturmağı bacarır, pəncələrindən yaxşı istifadə etməyə çalışır. “YouTube”da “Heyvan olmaq istəyirəm” adlı kanalı olan Toko, it kostyumunda yaşadıqlarını və it kimi yaşamağın incəliklərini izləyiciləri ilə bölüşür. Evdə öz kostyumu ilə gəzinti, yuvarlanma, oyuncaqlarla oynama videolarını paylaşan Toko ilk baxışdan əsl itdən heç bir fərqi olmayan kimi görünür.
Hər şey xəstə iti görəndən sonra başladı…
Bu yaxınlarda, “Yapon Toco” hekayəsinə bənzər və daha da ifrat bir çevrilmə hekayəsi gündəmə gəlib. Amazon tropik meşələrinin ürəyi olan Manausda anadan olan braziliyalı təbiət fotoqrafı Rodriqo Braqa həyatı boyu təbiətin əhatəsində olmaqdan və təbiətdə yaşamaqdan həzz almış biri olub.
Gəncliyində Rodriqo Braqa Braziliyanın şimal-şərqindəki sahil şəhəri olan Resifedə məktəbə gedərkən xəstə it tapıb. O, diz çökərək heyvanın gözlərinin içinə baxanda, özünün dediyi kimi, əsəb böhranı keçirib. Birdən ürəyinin döyüntüləri sürətlənib və ağlamağa başlayıb. Sonda kürəyindən soyuq tər axıb.
Bu an Braqanı növbəti 10 il ərzində təqib edib, nəhayət panik ataklardan əziyyət çəkdiyini anlayana qədər. İllərlə müalicə və dərman qəbul etdikdən sonra Braqanın bir sənətçi kimi həyatını dəyişdirəcək fikri var idi. Xəyal etdiyi araşdırma üçün ona it cəsədi lazım olub. O, bir baytar həkimə gedib və anesteziya edilmiş itin üzünü çıxara biləcəyini soruşub. Lazımi prosedurlardan sonra itin üzünü alıb. İtin üzündə görülən iş nəticəsində parçalar çıxarılıb. Nəhayət, bu gün gündəmdə iz qoyan həmin fotolar üzə çıxıb:
“Rodriqo Braqa”nın öz gözləri yerinə itin gözləri, ağzının yerinə itin çənəsi, qulaqlarının arxasına isə itin qulaqları tikilib. Təbii ki, bu görüntü böyük müzakirələrə və onun etdiyinin çox yanlış olduğuna dair şərhlərə səbəb olub. Halbuki onun müdafiəsi və ideyasının başlanğıc nöqtəsi insan və heyvanların sərhəddinə gəlincə, bir sənətkar kimi uzağa gedə bilməzdi. Lazımi tikiş prosedurlarından sonra Rodriqo Braqa kamera qarşısına çıxıb və bu əsəri 2004-cü ildə Fantasia de Compensação (Kompensasiya Fantaziyası) adlandırıblar.
Tənqidləri görəndən sonra özünü dəyişib…
Braqanın işini pis hesab edənlər çoxdur. Ancaq bu məqamda məlumatların çaşqınlığına işıq salmaqda fayda var. Rəssam Rodriqo Braqa bu əsəri bəzi iddialara görə 2014 və ya 2024-cü ildə deyil, 2004-cü ildə edib. “Fantasia de Compensação” adlandırdığı əsərin əməliyyat fotoşəkillərində görünən insan başı nə Rodriqonun, nə də hər hansı bir insanın deyil, silikondan hazırlanmış qeyri-real insan başı idi. Amma itin siması real idi.
Əsərdə istifadə edilən itin yatdırıldığı və daha sonra Braqanın işi üçün bağışlandığı məlum olub. Bu araşdırma üçün Braqanın üzünün silikon qəlibi hazırlanmış və itin üzündən alınan parçalar baytar həkim tərəfindən silikon qəlibə tikilib. Ancaq bu, itin üz hissələrinin, hətta ölü olsa belə, götürülərək süni insan üzünə tikilməsi faktını dəyişməyib.
Rodriqo Braqanın bu əsəri 2004-cü ildə sərgilənəndə tənqidi diqqəti cəlb etməklə yanaşı, heyvanları müdafiə edən təşkilatlardan hədələr və nifrət məktubları alır və o, bu sahədə işləmək üçün fasilə verməli olduğuna qərar verir. Bu radikal işdən sonra təbiətlə təmasda olmağa başlayan Braqa, çılpaq şəkildə torpağa basdırdığı, yarpaq və çiçəklərlə örtüldüyü fotoşəkillər çəkdirib və bu gün də oxşar məzmunlu işlərini davam etdirir.
